ديسک و صفحه کلاچ چيست؟

وظيفه‌ي کلاچ ارتباط برقرار کردن بين راننده و گيربکس مي‌باشد. با فشردن کلاچ اتصال جعبه دنده و موتور قطع مي‌شود. درواقع کلاچ نقش مهمي در قطع و وصل کردن سيستم انتقال نيرو دارد. خودروهايي که داراي گيربکس دستي مي‌باشند، قطعاتي به نام ديسک و صفحه کلاچ دارند. فقدان وجود ديسک و صفحه، سبب جا نرفتن دنده و حرکت نکردن خودرو خواهد شد. ديسک ظاهري حلقوي داشته و درون پوسته کلاچ به وسيله‌ي تعدادي خار، فنر کلاچ و زبانه ثابت شده است. وظيفه‌ي ديسک کلاچ، انتقال نيرو مي‌باشد. صفحه کلاچ نيز وظيفه‌ي ايجاد شرايط حرکت ديگر بخش‌ها مي‌باشد. به مجموعه‌ي ديسک، صفحه و بلبرينگ نيز کيت کلاچ گفته شده که در بازار لوازم يدکي بيشتر به اين صورت به فروش مي‌رسند.

علائم خرابي ديسک و صفحه

نشانه‌هاي بسياري خبر از پايان عمر ديسک و صفحه داده و نياز به تعويض را هشدار مي‌دهند. در نتيجه بايستي با اين علائم آشنا شده و نسبت به تعويض به موقع ديسک و صفحه اقدامات لازم را انجام داد. از نشانه هاي تمام شدن ديسک و صفحه و خرابي اين قطعات مي‌توان به موارد زير اشاره داشت:

سفت بودن کلاچ

با سفت و خشک شدن کلاچ، بايستي نسبت به تعويض سريع صفحه‌ي کلاچ خودروي خود اقدام نماييد. زيرا با از دست رفتن حالت ارتجاعي و فنري کلاچ، اين سيستم توانايي عملکرد مناسب خود را ندارد.

حرکت کردن در دنده 2 با رها کردن کلاچ

زماني که خودرو را در دنده 2 مي‌گذاريم و کلاچ را رها مي‌کنيم بايستي خودرو خاموش شود. حال اگر به جاي خاموش شدن خودرو حرکت کند، نشان از تمام شدن ديسک و صفحه مي‌دهد.

بالا رفتن حرارت ديسک و صفحه

داغ شدن بيش از حد ديسک و صفحه، خبر از عملکرد نادرست اين سيستم مي‌دهد. با نيم کلاچ‌هاي زياد و کلاچ گيري طولاني مدت، اصطکاک بالا رفته و حرارت اين قطعات نيز بالا مي‌رود. اگر اين روند ادامه يابد، داغ شدن نيز تکرار شده و ديسک و صفحه عملکرد مناسبي نخواهند داشت.

پريدن پا

با رها کردن کلاچ خودرو، ممکن است پاي راننده به عقب پرتاب شده و بپرد. در صورتي که نتوانيد پاي خود را به نرمي از روي پدال کلاچ برداشته و پاي شما به عقب پرتاب مي‌شود، بايستي صفحه کلاچ معيوب خودروي خود را تعويض نماييد.

دنده‌ي پرسروصدا

اگر حين تعويض دنده صداهاي غير عادي و غير طبيعي از دنده شنيديد، بايستي نسبت به تعويض صفحه کلاچ خود اقدام نماييد.

ارتباط نامناسب دور موتور و سرعت

ممکن است در هنگام حرکت، دور موتور بالا رود اما سرعت خودرو متناسب با دور موتور بالا نرود. در اين هنگام با فشردن پدال گاز، خودرو به خوبي سرعت نمي‌گيرد. اين ارتباط نامناسب دور موتور و سرعت خودرو، از علائم تعويض صفحه کلاچ مي‌باشد.

تعويض دنده‌ي سخت

با جا نرفتن درست دنده و سفتي آن به خصوص در دنده 1 و دنده عقب، مي‌توان پايان عمر صفحه کلاچ را تشخيص داد. نتيجه آنکه اگر با چنين علائمي روبه‌رو شديد، بايستي صفحه کلاچ جديد و نو تهيه نماييد.

لرزيدن ماشين در هنگام شروع حرکت

با تمام شدن ديسک و صفحه‌ي خودرو، پس از رها کردن کلاچ در دنده يک، اتاق خودرو مي‌لرزد. در نتيجه بايستي نسبت به تعويض آن در اين شرايط اقدام نماييد.

علائم خرابي سيم کلاچ

سيم کلاچ ممکن است فرسوده يا ساييده شود و عملکرد صحيح خود را از دست بدهد. در نتيجه کلاچ گيري را با مشکل مواجه مي‌کند. با خرابي اين سيم کلاچ سفت شده و با رها کردن پدال، به سمت بالا بر نمي‌گردد. در نتيجه اگر با علائم زير مواجه شديد، بايستي نسبت به تعويض سيم کلاچ خودرو اقدام نماييد:

    خالي کردن کلاچ

    سفتي کلاچ

    شل شدن پدال کلاچ

    جا نرفتن دنده

    لرزيدن کلاچ

    بالا بودن يا پايين بودن کلاچ

با مشاهده‌ي چشمي نيز مي‌توان خرابي اين قطعه و نياز به تعويض آن را تشخيص داد. اگر با علائمي همچون تابيدگي سيم کلاچ، خشکي بيش از اندازه سيم کلاچ، پارگي روکش پلاستيکي سيم کلاچ، رشته رشته شدن سيم و بريدگي بعضي از رشته‌هاي کابل کلاچ مواجه شديد، بايستي حتما اين سيم را تعويض نماييد.

علائم خرابي بلبرينگ کلاچ

با تشخيص خرابي بلبرينگ کلاچ مي‌توان از مشکلات و هزينه‌هاي احتمالي آينده جلوگيري کرد. بلبرينگ سبب کلاچ گيري سريع و دقيق مي‌شود. در نتيجه خراب شدن آن اختلال زيادي را در اين سيستم ايجاد مي‌کند. علائم خرابي بلبرينگ کلاچ به شرح زير است:

    شنيدن صداهاي غير عادي در هنگام کلاچ گيري

    ايجاد صدايي سوت مانند

    جا نرفتن دنده‌ها

    سفت شدن کلاچ

علت تمام شدن ديسک و صفحه

حال که با علائم خرابي ديسک و صفحه آشنا شديد، بهتر است بدانيد که چه مشکلاتي سبب ايجاد اين خرابي مي‌شوند. علل گوناگوني براي از خراب شدن ديسک و صفحه خودرو وجود داشته که در ادامه به برخي از آن‌ها اشاره شده است:

فشار در ناهمواري‌هاي مسير

ناهمواري‌ها و سربالايي‌ها (به خصوص سربالايي شديد) به موتور و کلاچ فشار زيادي وارد مي‌کند. حال اگر راننده به موتور فشار وارد کند و با دنده‌ي نامناسب راننده کند، صفحه کلاچ صدمه مي‌بيند.

تعويض غلط دنده

براي تعويض دنده بايستي کلاچ را تا انتها بفشاريد تا کمترين فشار به کلاچ وارد شده و آسيب نبيند. حال اگر به اين نکته دقت نداشت باشيد و کلاچ گيري خوبي هنگام تعويض دنده نداشته باشيد، عمر ديسک و صفحه‌ي خودرو را کوتاه مي‌کنيد. توجه داشته باشيد که بلافاصله پس از تعويض دنده نيز بايستي کلاچ را رها کنيد.

انتخاب دنده اشتباه

براي تعويض دنده، حتما دنده‌ي مناسب را انتخاب نماييد. به خصوص  در سربالايي‌ها اين موضوع از اهميت بيشتري برخوردار مي‌باشد. در سربالايي بايستي از دنده‌هاي سنگين 1 و 2 استفاده نماييد تا به خودرو فشار وارد نشود.

ترافيک سنگين

براي رانندگي در ترافيک‌هاي سنگين مجبور به نگهداري زياد کلاچ مي‌شويد. با نگهداري زياد کلاچ، عمر ديسک و صفحه‌ي خودرو کاهش يافته و زودتر نياز به تعويض پيدا مي‌کنيد.

شتاب بالا در رانندگي

اگر در رانندگي شتاب بالايي مي‌گيريد، بايستي منظر زود تمام شدن ديسک و صفحه‌ي خودروي خود باشيد. زيرا شتاب بالا به اين قطعات حساس آسيب‌هاي بسياري وارد کرده و استهلاک آن را بالا مي‌برد.

پا به کلاچ بودن

هرگز پاي خود را دائما روي کلاچ قرار ندهيد! تماس کوتاه پا با پدال کلاچ نيز آن را درگير کرده و سبب تمام شدن عمر آن مي‌شود.

کلاچ گيري بيش از اندازه

بايستي کلاچ گيري را سريع انجام داده و بيش از حد اين عمل را انجام ندهيد. زيرا با کلاچ گيري طولاني، عمر ديسک و صفحه‌ي شما تمام شده و نياز به تعويض زود هنگام پيدا مي‌کند.

وزن بالاي بار يا تعداد بالاي سرنشينان

با تحميل تعداد سرنشين و وزن بار بالا به خودرو، فشار بسياري به سيستم کلاچ و ديگر قطعات آن وارد مي‌کنيد. در نتيجه از تحميل اين شرايط به خودروي خود جدا بپرهيزيد.